Het aantal klokkenluiderszaken in Nederland groeit sterk voor het derde jaar op rij, afgelopen jaar met 32% ten opzichte van 2014. Klokkenluiders ondervinden nog steeds negatieve gevolgen van een melding, zoals negatieve bejegening door collega’s, pesten, bedreiging, isoleren, schorsing, geen promotie maken, overplaatsing of zelfs ontslag. Dat blijkt uit het jaarverslag 2015 over misstanden op of rond het werk van het Adviespunt Klokkenluiders.

De nieuwe wet Huis voor Klokkenluiders die op 1 maart 2016 is aangenomen door de Eerste Kamer voorziet onder meer in een verbod tegen benadeling van de werknemer die een melding van een misstand doet, en verplicht bedrijven en semipublieke instellingen met meer dan 50 werknemers tot het hebben van een klokkenluidersregeling.

De wettelijke verplichting voor het instellen van een interne meldregeling geldt voor organisaties met 50 of meer werknemers, maar de rechtsbescherming geldt ook voor kleinere organisaties. Op de interne meldregeling gaat het instemmingsrecht (tools) van de ondernemingsraad gelden. Daarvoor komt er nog een wijziging van de Wet op de ondernemingsraden.

Daarnaast voorziet de wet in de oprichting van het Huis voor Klokkenluiders, waarvan het Adviespunt Klokkenluiders de afdeling advies zal vormen.

De Wet Huis voor klokkenluiders treedt naar verwachting op 1 juli 2016 in werking. Daarin staat een benadelingsverbod dat werknemers en ambtenaren moet beschermen tegen de nadelige gevolgen van de melding van een misstand. Werknemers bespreken een misstand vaak eerst intern met een leidinggevende en heeft op dat moment misschien niet eens door dat hij een klokkenluider is. Een melder moet die (informele) melding wel opgeven als meldmoment, omdat hij vanaf dat punt onder de rechtsbescherming valt.